برخی از جانوران پس از قطع عضو، دوباره میتوانند به آن دست پیدا کنند که البته این موضوع بیشتر درباره پا یا دم آنها صادق است. اما حالا پژوهشگران نمونه کاملا عجیبی از این مکانیزم را شناسایی کردهاند که مربوط به دو گونه حلزون دریایی میشود. این حلزونهای دریایی خودشان سر را قطع میکند و سپس از طریق همین سر، کل بدن رشد میکند.
پژوهشگران «Nara Women's University» در ژاپن دو گونه از حلزون دریایی «کیسهزبانان» را شناسایی کردهاند که میتوانند سرشان را قطع کنند و سپس از طریق همین سر دوباره به بدن کامل دست یابند. بدن کامل شامل قلب جدید و سایر ارگانهای حیاتی میشود.
این دستاورد فوقالعاده تعجب محققان را در پی داشته. دانشمندان این حلزونهای دریایی را برای یک پژوهش در آزمایشگاه پرورش میدادند که یک روز متوجه حرکت سر بدون بدن میشوند. به نظر میرسید که چنین اتفاقی نتیجه «اتوتومی» یا قطع عضو ارادی باشد که البته در حالت عادی اغلب بخش جدا شده پس از مدتی از بین میرود.
به گفته نویسنده ارشد این پژوهش، «سایاکا میتوه» پژوهشگران انتظار داشتند که سر پس از قطع شدن، بمیرد:
«ما از حرکت سر پس از اتوتومی شگفتزده شدیم. فکر میکردیم این بخش بدون یک قلب و همچنین سایر ارگانهای حیاتی در مدت کوتاهی بمیرد، اما این اتفاق رخ نداد و سر به یک بدن کامل دست پیدا کرد.»
پس از این اتفاق، پژوهشگران روی آن تمرکز کردند. آنها متوجه شدند که بدن و سر هرکدام بطور مستقل حرکت میکنند. پس از چندین روز، زخمی بسته شد و سر به تغذیه با جلبک ادامه داد. در طی یک هفته، سر یک قلب جدید ایجاد کرد و پس از تقریبا سه هفته، این حلزونهای دریایی بطور کامل بدنشان را احیا کردند.
بدنهای بدون سر دوباره به سر دست پیدا نکردند، اما همچنان به حرکت ادامه دادند و برای چندین ماه به لمس واکنش نشان دادند. در این فرایند، سن نقش مهمی دارد و در همین راستا، یک حلزون دریایی جوان بدون هیچ مشکلی چنین کاری را انجام میدهد. اگر سن یک حلزون دریایی بالا باشد، سر جدا شده تغذیه نمیشود و تقریبا پس از ۱۰ روز از بین میرود.
با وجود چنین دستاوردی، هنوز سوالات زیادی درباره آن وجود دارد، برای مثال پژوهشگران بطور دقیق نمیدانند آنها چگونه سر خود را قطع میکنند، با این حال به سلولهای بنیادی یا ماده مشابهی در گردن شک دارند.
علاوه بر این، نمیدانیم چگونه سر میتواند در این مدت طولانی زنده بماند و همچنین سایر ارگانهای حیاتی را احیا کند. در کنار تمام این موارد، هنوز علت چنین رفتاری مشخص نشده و نمیدانیم چه اتفاقی باعث چنین رویکردی میشود. پژوهشگران میخواهند در تحقیقات آینده چنین مواردی را پوشش دهند.
پاسخ ها